Deze week weer het jaarlijkse dilemma wie wél en wie vooral niet te zoenen tijdens kerstborrels. En dan komen straks nog de Nieuwjaarsborrels! Wat zal de juridische opbrengst dit jaar zijn rond seksueel grensoverschrijdend gedrag?
In 2009 oordeelde de Hoge Raad (JAR 2009/202) in het bekende Billenknijperarrest dat een gedraging niet zonder meer als seksuele intimidatie kan worden aangemerkt wanneer degene tegen wie de handeling is gericht deze als ongewenste seksueel getinte aandacht ervaart. Anders gezegd: als jij iets zo voelt wil nog niet zeggen dat het zo is als de ander die bedoeling niet had.
Weet u het nog? De directeur van een Stichting kneep tijdens een kerstborrel in 2002 bij het betreden van de slechts met kaarslicht verlichte recreatiezaal in de billen van een (mannelijke) werknemer en gebruikte het woord darkroom. De medewerker stelde dat hij door dat gedrag van de directeur niet meer bij die organisatie kan werken. De medewerker gaf aan dat het gedrag van de directeur een grote impact op hem had omdat hij als twaalfjarige op een Limburgs seminarie in zijn bil is geknepen door een priester.
De vraag is of deze zaak heden ten dage ook zo zijn afgelopen. Onlangs keurde de rechter het ontslag goed van de kapitein van een onderzoeksschip die tijdens Oud & Nieuw 2018 een PhD-studente zou hebben vastgepakt en gezoend in de nek. Hij probeerde de vrouw nogmaals te kussen, maar hield op toen zij aangaf daar niet van gediend te zijn. Volgens haar was de kapitein dronken. De kapitein van het onderzoeksschip, al sinds 2011 in dienst van de organisatie, ontkende dat hij de vrouw heeft belaagd. Hij zou de studente wel hebben gevraagd of hij haar mocht kussen, maar constateerde daarna dat hij “een blauwtje had gelopen”. In het verweer staat dat dat volgens de man “weliswaar een ongemakkelijke situatie opleverde” voor beide opvarenden, maar dat hij zich nooit heeft opgedrongen.
Sinds de #MeToo beweging is gedrag op de kerst- en nieuwjaarsborrels weer onderwerp van gesprek. Er is onzekerheid ontstaan tussen de seksen. De vrouw vreest achter iedere actie en opmerking dubbelzinnigheid, de man is bang om er na zo\'n verkeerd geïnterpreteerde actie of opmerking acuut en genadeloos bijgelapt te worden.
Drank speelt vaak een rol, en de werkgever vraagt zich dan af: ben ik aansprakelijk voor de problemen die die avond ontstaan? Als je als leidinggevende op de borrel iemand ziet die dronken is, is het wellicht verstandig een taxi te bellen. Dan bescherm je de collega\'s én de betrokkene tegen ongewenst gedrag. Want als iemand beschonken is, kun je wachten op problemen.
Zo zal de rechter in voorkomende gevallen kijken naar de opstelling van de werkgever. Als alles kan binnen een organisatie en er niets geregeld is dan kunnen medewerkers zich aardig wat permitteren. Een werkgever die normen en waarden stelt en deze ook regelmatig bespreekt, zal ook bij waarschuwingen en maatregelen de rechter aan zijn zijde vinden.
Mannen zijn zeker niet alleen de potentiële vijand, zij zijn ook een deel van de oplossing. De enige manier om de werkrelatie in stand te houden, is door het bespreekbaar te maken. Dat is eng, maar nodig. Het moet natuurlijk wel leuk en spannend blijven op het werk. Niet voor niets ontmoeten veel partners elkaar op het werk.
Is er ruimte om bij deze sociale ongelukken sorry te zeggen? Is het dan ook goed? En als iemand echt over de grenzen van zijn collega gaat is er dan ook het lef om waarschuwingen uit te delen? Ga er in ieder geval niet klakkeloos van uit dat je collega zit te wachten op door jouw wel gewenste intimiteiten.
Veel sterkte gewenst in deze feestelijke periode,
mr Margriet Maris
extern vertrouwenspersoon & mediator
